W lipcu ubiegłego roku Trybunał Konstytucyjny uznał część przepisów regulujących funkcjonowanie służb za niezgodne z Konstytucją RP. Możemy porównać ten wyrok do strzelby zawieszonej na ścianie w pierwszym akcie teatralnego dramatu. Jak wiadomo, musi ona wypalić.

Obowiązujące przepisy nie gwarantują kontroli nad sięganiem przez służby po dane telekomunikacyjne, np. billingi – tak w 2014 r. orzekł Trybunał Konstytucyjny i nakazał ich poprawienie w ciągu 18 miesięcy. Jednak projekt nowej ustawy o policji, który 23 grudnia został opublikowany na stronie internetowej Sejmu jako propozycja wykonania tego wyroku, nie poprawi obecnej sytuacji. Fikcyjna kontrola nad działaniami służb, wykorzystywanie billingów we wszystkich sprawach, a nawet w celach analitycznych, brak ochrony tajemnicy adwokackiej to najpoważniejsze braki projektu.

Od lat zabiegamy o to, by działania służb były poddane niezależnej kontroli. Dzięki ujawnieniu danych dotyczących „skali billingowania” pomogliśmy zainicjować debatę publiczną na ten temat. Zabraliśmy merytoryczny głos w postępowaniu w Trybunale Konstytucyjnym. Potem krytycznie oceniliśmy nieudaną próbę wdrożenia wyroku Trybunału przez poprzedni rząd, a kilka tygodni temu – jeszcze gorszy projekt zgłoszony przez posłów PiS-u. Teraz wraz z grupą 9 organizacji pozarządowych apelujemy do pracujących nad tym projektem posłów Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rezygnację z rozwiązań zagrażających prawom obywateli i zapewnienie realnej kontroli nad działaniami służb.

Do Sejmu trafił projekt senacki, który – realizując orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego – ma ograniczyć uprawnienia Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Kontrola operacyjna, czyli niejawne uzyskiwanie dowodów poprzez podsłuchy czy inne środki techniczne, ma być dopuszczalna tylko w związku z konkretnie wskazanymi przestępstwami, a nie jak dotychczas – w związku z realizacją zadań Agencji. Chcemy, aby Sejm analogicznie ograniczył uprawnienie ABW, a najlepiej i pozostałych uprawnionych służb, do sięgania po dane telekomunikacyjne (czyli tzw. billingi). Dlatego przedstawiliśmy naszą opinię w tej sprawie.

Ile razy w 2012 roku sądy, prokuratura, policja i inne służby sięgały po dane telekomunikacyjne: billingi, dane abonenckie i geolokalizację? Mamy już wszystkie możliwe dane, ale im ich więcej, tym więcej znaków zapytania.